Το USENET δημιουργήθηκε από την ανάγκη των ανθρώπων να επικοινωνούν μεταξύ
τους με λιγότερο δύσκαμπτο τρόπο (informal meeting). Η δυνατότητες των
mailing lists (μιά πιό εκμοντερνισμένη εκδοχή των ψευδωνύμων που αναφέραμε πιό
πριν - δημιουργείται μιά ψεύτικη διεύθυνση, κι όταν στέλνεται ένα μήνυμα σε
αυτή αυτόματα στέλνεται σε όλα τα μέλη της λίστας) ήταν προβληματικές την
εποχή που δημιουργήθηκε το USENET:
έπρεπε κάποιος να προσθέτει αποδέκτες στο mailing alias ή να τους αφαιρεί,
και το φορτίο στη μηχανή που φιλοξενούσε τη λίστα ήταν πολύ μεγάλο (γιατί
ένα αντίγραφο κάθε μηνύματος στελνόταν στον κάθε αποδέκτη). Ενας
πετυχημένος όρος γιά τέτοια συστήματα είναι reflectors.
To USENET έρχεται σε πλήρη αντίθεση με κάθε γνωστό είδος ηλεκτρονικής επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων - πρόκειται γιά μιάν αυτοελεγχόμενη αναρχία (όσο οξύμωρη και αν ακούγεται η έκφραση). Δεν υπάρχει κεντρικός έλεγχος ή τίποτε παρόμοιο, ούτε χρειάζεται να κάνει κάποιος αίτηση συνδρομής, να πληρώσει, κτλ. Το μόνο που χρειάζεται γιά να συμμετάσχει είναι πρόσβαση σε έναν από τους υπολογιστές του ΕΜΠ που παρέχουν USENET News και να χρησιμοποιήσει κάποιο πρόγραμμα γιά να διαβάζει και να στέλνει μηνύματα.
Το δυσκολότερο πράγμα γιά έναν βετεράνο του USENET είναι να το εξηγήσει σε κάποιον που δεν αποτελεί μέλος του (ο όρος μέλος χρησιμοποιείται με την ευρεία έννοια του όρου)
Ουσιαστικά το USENET είναι ένα Bulletin Board System (BBS) ή αν προτιμάτε, Πίνακας Ανακοινώσεων, μέρος του οποίου κυκλοφορεί μέσα στο Internet είτε με τη μορφή newsgroups (1 αντίγραφο κάθε άρθρου στέλνεται σε κάθε μηχανή στο Internet, και όλοι οι χρήστες της μηχανής μπορούν να διαβάσουν επιλεκτικά όσα άρθρα θέλουν σε όποιο newsgroup θέλουν), είτε σαν σύνδεσμοι με mailing lists (ειδικές διεθύνσεις στις οποίες στέλνονται άρθρα σαν e-mail και αυτόματα μοιράζονται, με e-mail πάλι, σε αποδέκτες-συνδρομητές με κοινά ενδιαφέροντα - θυμάστε την αναφορά σε mail aliases πιό πριν;).
Το σύστημα του USENET θεωρείται πιό αποδοτικό από τις mailing λίστες, και μπορεί να υποστηρίξει περισσότερους χρήστες. Αυτό οφείλεται ακριβώς στο γεγονός ότι δεν υπάρχει κεντρικός έλεγχος ή αυθεντία. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότεροι από 2.000 επίσημοι πίνακες ανακοινώσεων (που στην ορολογία του USENET αποκαλούνται newsgroups). Το μόνο είδος ελέγχου που υπάρχει στη μηχανή είναι ο system administrator της μηχανής (που μπορεί να είναι και ο ιδιοκτήτης της - πολλοί κόμβοι του USENET είναι προσωπικοί υπολογιστές).
Γιά όσους νομίζουν ότι το USENET είναι παρόμοιο με την ιδεατή δημοκρατία, προειδοποιούμε ότι θα απογοητευθούν. Ακόμα και μιά δημοκρατία πρέπει να έχει κάποιους κανόνες λειτουργίας και τρόπο να τους επιβάλλει, αλλιώς κάλλιστα μπορεί να μην υπάρχει. Θα μπορούσε κάποιος να το παρομοιάσει περισσότερο με ένα βήμα όπου μπορεί ο οποιοσδήποτε να ρητορεύσει. Φυσικά, υπάρχουν κάποιοι κανόνες καλής συμπεριφοράς (η αποκαλούμενη netiquette), που πρέπει να τηρηθούν προκειμένου να είναι ευχάριστη και παραγωγική η χρήση του συστήματος. Αν κάποιος ανεβεί στο βήμα και αρχίσει να λέει άσχετα πράγματα ή να βρίζει άτομα, κτλ. δεν υπάρχει κανείς τρόπος να εμποδιστεί στο κόσμο του USENET. Απλά τον αγνοείτε. Κανείς δεν σας υποχρεώνει να διαβάζετε οτιδήποτε γράφει ο καθένας: είναι απόλυτα δική σας επιλογή.
To USENET δεν είναι ισοδύναμο με το Internet: απλά το τελευταίο τυχαίνει να είναι ο μεγαλύτερος φορέας (carrier) νέων μεταξύ των άλλων δεδομένων που μεταφέρει. Στο USENET υπάρχουν VAXen με VMS, Amigas, PCs, Macs, IBM mainframes που στέλνουν και διαβάζουν Netnews. Υπάρχουν πολλές διασυνδέσεις μεταξύ των κόμβων του USENET (εδώ δείχνονται οι βασικές διασυνδέσεις για τον Κόσμο και την Ευρώπη). Ο μοναδικός τρόπος που συνιστάται γιά να μάθετε το USENET είναι να το παρακολουθήσετε γιά αρκετό καιρό μέχρι να είστε βέβαιοι ότι μπήκατε στο πνεύμα της κοινότητάς του. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ταπείνωση από το να μπεί κάποιος σε μιά κοινότητα πάνω από 2 εκατομμύρια άτομα και να συμπεριφέρεται με λάθος τρόπο. Συνιστούμε θερμά να παρακολουθήσετε το newsgroup news.announce.newusers και αφού νιώσετε ότι καταλαβαίνετε τι συμβαίνει, τότε να αρχίσετε ενεργό συμμετοχή στα δρώμενα (η απλή ανάγνωση νέων δεν θεωρείται ενεργητική συμμετοχή).
Είναι πέρα από το σκοπό αυτού του κειμένου να δώσει μιάν πλήρη εισαγωγή στο USENET και στο πως πρέπει να συμπεριφέρεται ένας μέσα σε αυτό. Υπαρχουν πολλά βιβλία που αναφέρονται σε αυτό το θέμα εξαντλητικά, καθώς και αγγλικά εγχειρίδια χρήσης (διαθέσιμα μέσα από το ίδιο το USENET, αλλά μπορείτε και να τα πάρετε σε ηλεκτρονική μορφή από το Εργαστήριο Λογισμικού).