Σαν
βγείς στον πηγαιμό για την Ιθάκη Παρουσίαση της Μεγάλης Δράσης της 1ης Κοινότητας Ανιχνευτών Πύργου στην 15η Ανιχνευτική Πολιτιστική Ενημέρωση της Εφορείας Περιοχής Πελοποννήσου (Πάτρα, 20-21/4/2002).
 |
Εκεί πέρα στην Ήλιδα, κοντά
στην Ολυμπία
Το χρόνο που ξεκίναγε η νέα χιλιετία Η σύνοδος συζήταγε για τη μεγάλη δράση Το τρένο της παράδοσης κοιτώντας να μη χάσει Κι έτσι ξανά για μια φορά θα πάμε σε νησάκι Και τελικός προορισμός θα είναι η Ιθάκη Με το τρενάκι της γραμμής φτάσαμε στο λιμάνι Της Πάτρας το πανέμορφο, που το καράβι πιάνει Τρεις ώρες δεν περάσανε κι είδαμε προκυμαία Από μακριά αντικρίσαμε τη νήσο τ' Οδυσσέα Οι ιστορικοί αναζητούν ποια είναι η αλήθεια Είν' του Ομήρου η Ιθάκη αυτή; Ή είναι παραμύθια; Της έρευνας επίκεντρο έγινε το νησί Φύση, ιστορία, άνθρωποι, με έννοια περισσή. |
|
| Η άφιξή μας στο Βαθύ, την πρωτεύουσα του νησιού, ήταν ιδανική
και τούτο γιατί φτάνοντας το απογευματάκι ο δυτικός ήλιος φώτιζε υπέροχα
τα σπίτια της Ιθάκης δημιουργώντας μια ομολογουμένως όμορφη και ξεχωριστή
βιτρίνα της. Κατ' αυτόν τον τρόπο συνετέθη ένα υπέροχο κλίμα κάτω από
το οποίο έγινε η εγκατάστασή μας, σ' ένα χώρο 2 χιλιόμετρα έξω από το
Βαθύ - όπως συνήθιζαν οι ναυτικοί να αποκαλούν την πρωτεύουσα- στο οποίο
οι ντόπιοι πριν λίγες μέρες είχαν αποχαιρετίσει πλήθος οδηγών που είχαν
διεξάγει εκεί την πανελλήνια συνάντησή τους. Πρόκειται λοιπόν για ένα δήμο που αριθμεί 3.500 κατοίκους, χτισμένο πάνω στην αρχαία πόλη το λιμάνι της οποίας ταυτίζεται με το ομηρικό Φορκύνα. Αξιοπρόσεκτο όμως είναι το νησί του Σωτήρος, εσωτερικά του λιμανιού, που χρησίμευε άλλοτε ως λοιμοκαθαρτήριο και φυλακή. Λένε όμως πως όσο καλά προετοιμασμένος μπορεί κάποιος να βρεθεί, εάν κάπου εκεί δεν συναντήσει το "γραμματιζούμενο" ή τον "υπερήφανο αυτόχθονα" δεν πρόκειται ποτέ να βγάλει όλον τον πλούτο που μπορεί να προσφέρει η περιοχή. Προς αυτό λοιπόν το σκοπό και η συνάντησή μας με τον κύριο Αριστείδη που έγινε σε θερμότατο κλίμα και ο οποίος με περίσσεια υπερηφάνεια μας ξενάγησε στους δρόμους της αγαπημένης του πόλης, δείχνοντάς μας ιστορικά μνημεία, όπως αυτά της Μητρόπολης (προσφάτως ανακαινισμένης), με ξυλόγλυπτο τέμπλο θαυμάσιας τεχνικής, ερείπια ενετικών φρουρίων, παλαιά κανόνια, ερείπια του "Λαζαρέτου" επί του νησιού εντός του λιμένος καθώς και ερείπια -δυστυχώς- του σπιτιού όπου εγεννήθη ο Οδυσσέας Ανδρούτσος. |
||
 |
Οι διαδρομές είναι μικρές, γίνονται
με τα πόδια
Η πόλη είναι μια σταλιά, δεν έχει καν εμπόδια Η έρευνα μας στο Βαθύ άρχισε στην ουσία Όταν επισκεφθήκαμε τα δυο μικρά Μουσεία Το πρώτο το Λαογραφικό μικρό, καλοστημένο Εκπέμπει αύρα και δροσιά, με δωρεά χτισμένο Κομψοτεχνήματα πολλά και είδη ρουχισμού Απομεινάρια διαλεχτά τ' αφέντη Βενετού Αφού αποχαιρετήσαμε τον ξεναγό τον Άρη Στο Αρχαιολογικό εφτάσαμε πριν πάρουμε χαμπάρι |
|
| Όπως αναμενόταν, η πλειοψηφία των σωζόμενων ευρημάτων χρονολογείται
στη Γεωμετρική και Ομηρική εποχή της οποίας το νησί αποτελεί σημαντική
ιστορική πηγή. Γενικότερα πάντως, αναφορικά με την ιστορία, αυτή συνάδει
με αυτή των υπολοίπων Επτανήσων. Έτσι μετά τη διάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας
ήταν στην κατοχή της Ενετίας, για λίγα χρόνια της Γαλλίας και τελικά της
Αγγλίας από το 1815 ως το 1864 οπότε και υπογράφεται η συνθήκη ένωσης
της Ελλάδας με τα επτάνησα. Επιστρέφοντας στον κατασκηνωτικό χώρο και έχοντας αφήσει τα μάτια μας να πέφτουν από σπίτι σε σπίτι, εύκολα παρατηρείται η ομοιομορφία αυτών, γεγονός συνηθισμένο για τους νησιώτες μας, αλλά τόσο άξιο περιέργειας για εμάς τους επισκέπτες. Παράλληλα, όντας βράδυ, λιγοστοί ομολογουμένως ψαράδες ετοιμάζονταν για την αυριανή ημέρα, γεγονός που μαρτυρά την ενασχόλησή τους με τα αλιευτικά που ωστόσο δεν αποτελεί την πρώτη οικονομική διέξοδο. |
||
 |
Την άλλη μέρα το πρωί αρχίζει
η πορεία
Στο νότιο μέρος του νησιού να βρούμ' την ιστορία Το μάτι μας εχόρτασε να βλέπει αμπελώνες Μα μες τα βράχια των βουνών φυτρώνουν κι ελαιώνες Από αυτά τα δύο τα φυτά βγαίνει λάδι κι οίνος Ο έμπορας ο Θιακός να κονομά κι εκείνος Μα πάνω από το εμπόριο είναι η ναυτιλία Που αποτελεί των νησιωτών την κύρια ασχολία Στο Περαχώρι φτάσαμε με οδηγό το Μάκη Το δεύτερο σε πληθυσμό χωριό μες την Ιθάκη |
|
| Πρόκειται για παλιό κεφαλοχώρι με πολλούς ναυτικούς, παράδοση
στη μετανάστευση και μονίμους κατοίκους όχι περισσότερους από χίλιους.
Η παράδοση όμως στρέφεται γύρω από την κοντινή πηγή που λέγεται ότι είναι
η Ομηρική Αρεθούσα, ενώ όχι ιδιαίτερα μακριά, στην τοποθεσία Πισσαετός,
που αναντίρρητα αξίζει τον κόπο της επίσκεψης, υπάρχει το "κάστρο
του Οδυσσέως", με ερείπια κυκλώπιων τειχών. Η Οδυσσειακή μας όμως
αναφορά στη συγκεκριμένη διαδρομή δε σταματά εδώ, καθώς νοτιότερα, στον
όρμο του Αγίου Ανδρέα, οι ντόπιοι μας πληροφόρησαν ότι είναι ο χώρος στον
οποίο οι Φαίακες αποβίβασαν τον Οδυσσέα. Ατυχής όπως υπήρξε η επίσκεψή μας στο μοναστήρι; Εκκλησία; των Ταξιαρχών, καθώς αντίθετα από τις υποδείξεις των Θιακών παρέμεινε κλειστό. Απορία πάντως μας προξένησε η είδηση για την ύπαρξη ιερού ναού το ξύλινο τέμπλο του οποίου είχε επιμεληθεί ο El Greco. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώθηκε, ίσως κι από την έλειψη κάποιου επαΐοντος ή κάποιας σαφούς υποδείξεως. Όμως η δυνατότερη στιγμή της περιήγησής μας είχε μόλις φτάσει. Έχοντας αφήσει πίσω μας μια αρκετά κουραστική μέρα, ολοκληρώσαμε την προετοιμασία για τη μεγάλη νυχτερινή πορεία. Μια πορεία της οποία αφετηρία ήταν ο κατασκηνωτικός μας χώρος στο Βαθύ και τερματισμός η Ιερά Μονή Καθαρών. Η απόσταση; 17 χιλιόμετρα κι όποιος αντέξει. Για τους υπολοίπους υπάρχει και ταξί που μετά χαράς θα σας μεταφέρει. Έτσι λοιπόν, μετά από τρεισήμισι ώρες πεζοπορίας είχαμε φτάσει στον προορισμό μας, στον οποίο ανήκε το επόμενο πρωινό. Ωστόσο η διαδρομή αυτή, ανηφορική στο μεγαλύτερο τμήμα της, έκρυβε μια ιδιαιτερότητα. Όσο λοιπόν περνούσαμε τα χιλιόμετρα η κούραση χανόταν, μιας και το καταπληκτικό θέαμα της πανοραμικής θέας όλου του νησιού και ιδιαιτέρως του φωτισμένου Βαθέως, μας αποζημίωνε πλήρως. Ξημερώνοντας μας συντρόφευσε ο κύριος Κώστας, κάτοικος της εκεί γύρω περιοχής και πολύ οικείος με το μοναστηριακό χώρο. Ουσιαστικά μας διηγήθηκε τον πόνο κάθε Θιακού στην ηλικία του, που είδε τα παιδιά του όλα να ξενιτεύονται το ένα μετά το άλλο, προς αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης, τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό. Και πράγματι, η ξενιτιά αποτελούσε - και μάλλον θα αποτελεί και στο μέλλον - μια ανοικτή πληγή για το νησί, το οποίο πέραν των θερινών μηνών αδυνατεί να κρατήσει τους νέους του. |
||
 |
Ο Ηγούμενος περίμενε να μας
προϋπαντήσει
Λουκούμια μας προσέφερε, νερό να μας δροσίσει Ο πατήρ Θεοδόσιος παντού μας ξεναγούσε Την ιστορία της Μονής όμορφα εξιστορούσε Απ' τ' αρχονταρίκι πήγαμε όλοι στην εκκλησία Τελέσαμε παράκληση θερμή στην Παναγία 300 χρόνια αριθμεί, ζωής το μοναστήρι που στέκει μεγαλοπρεπές, του Ιονίου αγιαστήρι |
|
| Σιωπηλό, σε πείσμα του χρόνου, το μοναστήρι συνεχίζει το
νήμα της παράδοσης, που τόσο άνομα πασχίζουν να το κόψουν στους καιρούς
μας. Λίγο παραπέρα υψώνεται το καμπαναριό. Ορθώνεται εκεί αγναντεύοντας
το άλλοτε γαλήνιο και άλλοτε αφροστόλιστο Ιόνιο. Ασπρισμένο, μοιάζει με
κατάλευκο περιστέρι στην άκρη του βουνού, έτοιμο να ανοίξει τα χιονάτα
φτερά του και να πετάξει στον καταγάλανο ουρανό. Στην κορυφή του ο κάτασπρος
σταυρός, σύμβολο αγάπης, θυσίας και ελπίδας. Στο εσωτερικό του τέσσερις
μεγάλες καμπάνες για να διαλαλούν το μήνυμα του Ευαγγελίου. Σύγχρονο στην
κατασκευή του, γιατί το παλαιότερο μετέτρεψε σε ερείπια η οργή του Εγκέλαδου
το 1953. Από εκεί μπορεί κανείς να αγναντέψει τη νότια Ιθάκη με τα δαντελωτά
ακρογιάλια, το Βαθύ, το Περαχώρι και όλα τα γύρω χωριά, όλα "χάρμα
οφθαλμών". Αφήνοντας αυτή την υπέροχη εικόνα κινηθήκαμε προς το Κιόνι, μέσω του ορειβατικού μονοπατιού που με επιμέλεια είχαν φροντίσει να καθαρίσουν οι οδηγοί, αλλά το είχαν καταστήσει και προσπελάσιμο. Διασχίζοντας λοιπόν το μονοπάτι αυτό και παρατηρώντας τη γύρω φύση, ήρθαν αυθόρμητα στο νου κάποια λόγια ντόπιων σχετικά με την εκμετάλλευση του πλεονάζοντος στοιχείου, του φασκόμηλου. Συγκεκριμένα, έκαναν λόγο για συστηματική - τα τελευταία χρόνια - εκμετάλλευση από Γερμανούς, των οποίων η πρώτη επαφή με το νησί ήταν φυσικά τουριστική. Για τους ίδιους οι επιχειρήσεις αυτές αποδεικνύονται αρκετά κερδοφόρες, καθώς το γεγονός πιστοποιείται από το συνέχεια αυξανόμενο αριθμό των ενασχολουμένων. |
||
 |
Η Ανωγή κι η Εξωγή σταθμός προτελευταίος
300 κάτοικοι εκεί κι όμως κανένας νέος Χωριό μικρό και γραφικό δεν έχει βέβαια Αγέλη Πριν 4 αιώνες το λέγαν Κορανέλλι Διαμετρικά αντίθετη στο Κιόνι η εικόνα Ο τουρισμός μας κέρδισε, είπε η κυρά-Παγώνα Η γραφική νοικοκυρά χρόνο με χρόνο βλέπει Τους Ιταλούς να έρχονται, γεμίζει τώρα η τσέπη Απ' το Βαθύ το προτιμούν, πιο ωραία η παραλία Λίγοι οι ντόπιοι κάτοικοι κι όμως μια πολιτεία |
|
| Τελειώνοντας το γεύμα μας είχε έρθει και η ώρα της επιστροφής
στον κατασκηνωτικό χώρο. Αναμφισβήτητα όμως το Κιόνι αξίζει να περιληφθεί
στο πρόγραμμα κάθε εκδρομέως του νησιού και αυτό διότι εύκολα σε κερδίζει
με την απλότητα τόσο στο στήσιμο σαν χωριό, όσο και για την εύκολη πρόσβαση
σε αυτό με συνεχόμενα δρομολόγια πλοιαριών από το Βαθύ. Σε όχι μεγαλύτερη των 7 χιλιομέτρων απόσταση αντικρίσαμε τις Φρίκες, από τις οποίες δύσκολα θα συγκρατούσε κανείς κάτι, πέρα των πραγματικά ωραίων και καθαρών αμμουδιών τους. Και μιας ο λόγος για αμμουδιές οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι μας εξέπληξαν, όχι όμως ευχάριστα, καθώς ελάχιστες ήταν οι περιπτώσεις κατά τις οποίες η καθαριότητα ήταν πραγματικότητα. Το οδοιπορικό μας στο νησί του Οδυσσέως τελείωσε με την πλέον καθιερωμένη δράση κοινωνικής προσφοράς, την διεξαγωγή προσκοπικών παιχνιδιών για τα παιδιά του νησιού. Σημαντικότατη στον τομέα αυτό ήταν η προσφορά του κυρίου Σταύρου Μπίμπα ο οποίος όντας Πρόσκοπος με χαρά προσέφερε κάθε του βοήθεια. Πραγματικά συγκινητικές ήταν οι προσπάθειές του για ανασύσταση παλιών προσκοπικών συστημάτων. Έχοντας λοιπόν ζήσει μια έντονη προσκοπική ζωή - μιας και η Ιθάκη διέθετε 2 συστήματα συνεργαζόμενη με το ναυτικό λύκειο που επίσης έχει πάψει πια να λειτουργεί, κατ' επανάληψη επεδίωξε την εκ νέου οργάνωσή τους. Ωστόσο οι προσπάθειες παρέμειναν άκαρπες καθώς δεν αντιμετωπίστηκε επιτυχώς το πρόβλημα της έλλειψης βαθμοφόρων και στελεχών, πρόβλημα που μαστίζει κάθε επαρχιακή πόλη στερούμενη πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. |
||
 |
Δεν ξέρω αν σας κουράσαμε μ'
αυτούς τους λίγους στίχους
Και το κεφάλι θέλετε να κρούσετε στους τοίχους Είναι σε όλους φανερό, το πνεύμα του Οδυσσέα Μας επηρέασε όλους μας, μας έδωσε ιδέα Την έρευνα που κάναμε να πούμε μ' ένα ποίημα Να την παρουσιάσουμε σ' αυτό εδώ το βήμα Ευχαριστούμε όλους λοιπόν για την υπομονή σας Με χειροκρότημα θερμό δείξτε την αγωγή σας._ |
|